Ο ΚΡΗΤΙΚΟΣ ΑΓΓΕΛΟΣ ΤΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ

Ο κρητικός άγγελος της Άνοιξης

Του ΝΙΚΟΥ ΨΙΛΑΚΗ

Τη συνάντησα ένα μουντό απόγευμα του Φλεβάρη κι ήταν σαν να συναντούσα όλους τους μύθους μαζί. Παράξενο, κι όμως ήταν μόνη στην πλαγιά του λόφου, κάτω από έναν ουρανό που φοβέριζε.

Τη γνωρίζω από παιδί. Από τότε που σκαρφάλωνα στα δώματα των παλιών σπιτιών και την έβλεπα ν' αναμετριέται με τους καιρούς, να χρωματίζει τους μουχρούς χειμώνες της μνήμης. Δεν είχα ρωτήσει ποτέ τ' όνομά της, γι' αυτό και τη βάφτισα μόνος μου, την είπα "Κυρία του Χειμώνα". Και πράγματι, έμοιαζε με μικρή κυρία τυλιγμένη στις νεφέλες, ντυμένη μ' ένα πολύχρωμο χιτώνα· έσκυβα πάντα και μετρούσα τα χρώματα του, απέξω μπόλικο μπλε, προς το μαβί, κι από μέσα μια πανδαισία φωτός, ιώδες και κίτρινο κι ένα δειλό κόκκινο, που λες και φοβόταν να φανερώσει τη λαμπεράδα του για να μη χαλάσει την αρμονία.

Ποτέ δεν ήταν μόνη· αν έβλεπα μια, ήμουν σίγουρος πως θα βρίσκονταν κι άλλες πιο κει. Έτσι πορεύονται μέχρι σήμερα στ' αδιάκοπα δρομολόγια της  μνήμης· συνδυό, συντρείς, μικρές συντροφιές που ψιθυρίζουν πως ακόμη κι ένα λουλούδι δεν την αντέχει τη μοναξιά.

Μόνο σαν μεγάλωσα έμαθα τ' όνομά της: Ίρις! Θεά, δηλαδή. Κι αναρωτήθηκα πόση σοφία μπορεί να κρύβει μια μικρή δισύλλαβη λέξη. Μα και πόση μουσική, μ' αυτήν την αρμονική επανάληψη του γιώτα, μ' ένα ευφωνικό τελικό σίγμα, και μ' ένα εύηχο ρο. Αέρινη πάντα, μα και μαντατοφόρος ακούραστη· κάποτε ανέβαινε στα παλάτια των θεών, γλιστρούσε στους ουρανούς και κουβαλούσε μηνύματα, κάποτε γινόταν ουράνιο τόξο για να χλευάζει τις καταιγίδες. Iris cretica είναι η επιστημονική ονομασία τούτου του μικρού κρίνου· Ίρις κρητικιά, δηλαδή.

Παράξενο μου φαινόταν που την έβλεπα να φυτρώνει στα δώματα. Ήξερα ίσως ότι,  μαζί με το λεπιδόχωμα που κουβαλούσαν οι παλιοί Κρητικοί για να στεγάσουν τα σπίτια τους, θα κουβαλούσαν και τους μικρούς της βολβούς. Δεν μπορούσα, όμως, να καταλάβω γιατί δεν την ξερίζωναν από τις χωμάτινες στέγες. Έλεγαν πως ήταν καλό για το σπίτι, καλό παρατήρημα δηλαδή.

Τη συνάντησα και φέτος, λοιπόν, την πλησίασα σαν μια παλιά φιλενάδα κι έψαξα τριγύρω. Σ' ένα κοίλωμα της γης βρήκα τη μικρή συντροφιά της. Τρείς ακόμη "Κυράδες του Χειμώνα" λικνίζονταν στο φύσημα του ανέμου. Σαν αναλαμπή ήρθε στο μυαλό μου ένας γέρος, ο παππούς μου· κάποτε, μάλλον Φλεβάρης θα ήταν και τότε, σήκωσε τη μπαστούνα του, έδειξε τα μαβιά λουλούδια στην άκρη του δρόμου, χαμογέλασε κι είπε στην παρέα του πως ερχόταν η Άνοιξη.

Καλησπέρισα τις παλιές φιλενάδες κι αναρωτήθηκα μήπως έκανα λάθος όταν τις ονομάτιζα "Κυρίες του Χειμώνα", μάλλον "Κυρίες της Άνοιξης" έπρεπε να τις βαφτίσω. Πόσο δίκιο είχε ο γέροντας, με πόση σοφία τον είχε φορτώσει η εμπειρία της ζωής, η εμπειρία των αιώνων. Ναι, παππού, προμηνύματα της Άνοιξης είναι! 

                                                                                                                               Φλεβάρης 2017