ΗΤΑΝ ΜΙΑ ΣΥΓΚΙΝΗΤΙΚΗ ΒΡΑΔΙΑ

Ήταν μια ξεχωριστή βραδιά!

Μεταφέρω και εδώ το πολύ κατατοπιστικό κείμενο της κ. Ελένης Φουντουλάκη που δημοσιεύτηκε στα Χανιώτικα Νέα την Δευτέρα 1 Οκτωβρίου 2016 και αναφέρεται στην υπέροχη βραδιά που ζήσαμε στο ιστορικό "Καφέ Κήπος" στον Δημοτικό Κήπο Χανίων, ιδανικό τόπο για μιαν αναδρομή στο χτες, για μια συζήτηση σχετικά με την ιστορία και τις λογοτεχνικές αποτυπώσεις της. Δεν ήταν μια απλή παρουσίαση βιβλίου (του δικού μου ιστορικού μυθιστορήματος Πολυφίλητη), ήταν μια συζήτηση για τον τόσο μακρινό αλλά και τόσο κοντινό συνάμα 17ο αιώνα, για τις ομοιότητές του με τη σημερινή εποχή, για τα διαχρονικά προβλήματα του ανθρώπου, τις ελπίδες, τα όνειρα, τις διαψεύσεις.

Με νωπές ακόμη τις εντυπώσεις θέλω να ευχαριστήσω κι από δω τον δήμαρχο κ. Βάμβουκα και το Δημοτικό Συμβούλιο Χανίων που συνδιοργάνωσαν την εκδήλωση, το ιστορικό βιβλιοπωλείο Πετράκη που μετρά έναν αιώνα ζωής και πνευματικής προσφοράς στον τόπο, την αντιδήμαρχο φιλόλογο κ. Βαρβάρα Περάκη, τον λαογράφο κ. Σταμάτη Αποστολακη για τις συγκινητικές και εύστοχες αναφορές του στο έργο. Να ευχαριστήσω, παράλληλα, τον πνευματικό κόσμο των Χανίων για την παρουσία του, καθώς και τη διεύθυνση του "Καφέ Κήπος" για τη φιλόξενη διάθεσή του. Από τον Δημοτικό Κήπο περνούσα πολλές φορές, αλλά στο ιστορικό καφέ είχα χρόνια να πάω. Και εντυπωσιάστηκα! Εξαιρετική ατμόσφαιρα, μνήμες από μιαν άλλη Κρήτη, ποιότητα, πολιτισμός.

Τέλος, ευχαριστώ την Ελένη Φουντουλάκη όχι μόνο για το κείμενο αλλά και για την παρουσία της. Στην καλή εποχή της δημοσιογραφίας λέγαμε ότι ο δημοσιογράφος γράφει καλύτερα για τα γεγονότα στα οποία είναι παρών. Και η Ελένη το ξέρει!  

ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ ΤΩΝ "ΧΑΝΙΩΤΙΚΩΝ ΝΕΩΝ"

(Βλ. http://www.haniotika-nea.gr/i-polifiliti-tou-mithou-ke-tis-istorias/)

Ανθρώπινες ιστορίες,  χαρακτήρες ανθρώπων και η αντίδρασή τους κάτω από ακραίες συνθήκες, όπως η πολιορκία του Χάνδακα -πρωτεύουσα του ενετικού “Βασιλείου” της Κρήτης- από τους Οθωμανούς, που κράτησε 22,5 χρόνια, σκιαγραφούνται στο νέο ιστορικό μυθιστόρημα, την “Πολυφίλητη”, του βραβευμένου Κρητικού συγγραφέα Ν. Ψιλάκη, το οποίο παρουσιάστηκε προχθές στο ιστορικό καφέ “Κήπος” στα Χανιά. Την εκδήλωση διοργάνωσαν ο Δήμος Χανίων και το βιβλιοπωλείο Πετράκη.
Η “Πολυφίλητη” είναι ένας συνεχής “διάλογος” ανάμεσα στην ιστορία και στη μυθοπλασία με φόντο την Κρήτη του 1647. Η ιστορία εκτυλίσσεται σε μία πολιορκημένη πόλη, στον Χάνδακα. Μία νέα γυναίκα, μ’ ένα νόθο παιδί στην αγκαλιά, προλαβαίνει να κλειστεί στην πόλη, λίγο πριν αρχίσει η μεγαλύτερη πολιορκία της ιστορίας. Οι κοινωνικές ανισότητες, οι φόβοι, αλλά και ο έρωτας, αποτελούν τα βασικά δομικά υλικά του συγγραφέα που “χτίζει” την αφήγησή του αντλώντας έμπνευση από τα ντοκουμέντα της ιστορίας. Οι πρωταγωνιστές της αφήγησης είναι φανταστικά πρόσωπα, δρουν όμως και κινούνται σε ένα πραγματικό περιβάλλον, συναντούν τους αληθινούς πρωταγωνιστές της εποχής, βιώνουν τον πόλεμο, γίνονται οι σιωπηλοί μάρτυρες γεγονότων που σημάδεψαν την ευρωπαϊκή ιστορία του 17ου αιώνα.
«Άρχισα να γράφω τούτο το μυθιστόρημα σκαλίζοντας συνεχώς τη μνήμη και συναντώντας τις μνήμες των άλλων. Όσο κι αν φαίνεται παράξενο, στα παιδικά μου χρόνια ακούγονταν ακόμη ιστορίες, παραδόσεις και θρύλοι από την εποχή του Κρητικού πολέμου (1645 – 1669) κι ας είχαν περάσει 300 χρόνια από την κατάληψη του νησιού. Πολλές από αυτές αποτέλεσαν πολύτιμες πηγές έμπνευσης, μια και η ιστορία είναι παρούσα σε κάθε σελίδα του βιβλίου» ανέφερε ο συγγραφέας Ν. Ψιλάκης.
«Το ιστορικό υλικό για την περίοδο αυτή είναι άφθονο. Οι πηγές φωτίζουν ακόμη και λεπτομέρειες από τα μεγάλα γεγονότα που σημάδεψαν την ευρωπαϊκή ιστορία του 17ου αιώνα. Πλην όμως δεν είναι το ίδιο επαρκείς οι πληροφορίες για τους ανθρώπους που έζησαν στο πετσί τους τη σύγκρουση δύο γιγάντων της εποχής, της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας του Αγίου Μάρκου. Το βιβλίο αυτό είναι μια προσπάθεια συνεχούς “διαλόγου” ανάμεσα στην ιστορία και στη μυθοπλασία. Οι ήρωες κινούνται και δρουν σε ένα πραγματικό περιβάλλον, χτισμένο με τα βασικά δομικά υλικά της εποχής: τον φόβο, την πείνα, τη στέρηση, την αδυσώπητη μοίρα της προσφυγιάς. Δε λείπουν όμως αυτά που κρατούν τον άνθρωπο ζωντανό: ο έρωτας, που μπορεί να ανθίζει ακόμη και μέσα στα ερείπια, η αγάπη, η κατανόηση. Κι η ακατάληπτη μητρική φροντίδα» σημείωσε ο συγγραφέας.
Το βιβλίο παρουσίασαν η φιλόλογος και αντιδήμαρχος Χανίων Β. Περράκη, ενώ προλόγισε και συντόνισε ο δάσκαλος – λαογράφος Στ. Αποστολάκης.
Αναφερόμενος στο έργο του συγγραφέα ο δάσκαλος – λαογράφος Στ. Αποστολάκης έκανε λόγο για τον «πιο μελετημένο ερευνητή που δικαίως η Ακαδημία Αθηνών βράβευσε για ό,τι έχει γράψει μέχρι σήμερα. Κάποτε είχα πάει να δω μια ανασκαφή του Σακελλαράκη στην Κρήτη και μου είπε ότι ο πιο γνώστης των στοιχείων που έχει στα βιβλία του, τα οποία δεν είναι “δάνειο” ούτε μια γραμμή είναι ο Ψιλάκης. Η δική μου γνώμη είναι πως ο Ν. Ψιλάκης δεν έχει γράψει τίποτε που να μην είναι θαυμάσιο, από τα λαογραφικά του βιβλία, από τα ιστορικά του βιβλία, από τα ταξιδιωτικά και από τα λογοτεχνικά του βιβλία και βεβαίως την ποίησή του».

Μιλώντας για το βιβλίο “Η Πολυφίλητη”, η φιλόλογος και αντιδήμαρχος Χανίων Β. Περράκη επεσήμανε ότι «η αλήθεια και ο μύθος, η πραγματικότητα και η φαντασία, η πολυπλοκότητα και η πολυσχιδής δυσκολία του πραγματικού ως ιστορική και κοινωνική συνθήκη, η πολυεπίπεδη αφήγηση, αλλά και η επινοημένη μυθοπλασία, καθιστούν αυτό το μυθιστόρημα μαζί με τους πολλούς χαρακτήρες πρωταγωνιστές και δευτεραγωνιστές». «Δύσκολο και τολμηρό στη συγγραφή του που είναι φανερό ότι απαίτησε έρευνα, προσοχή στη λεπτομέρεια της εποχής που αναβιώνει, μελέτη, έντιμη αντιμετώπιση, γνώσεις ψυχολογίας και γλωσσική επάρκεια. Γιατί η μίξη των στεγνών ιστορικών γεγονότων με το λογοτεχνικό δράμα είναι εγχείρημα που απαιτεί στέρεο υπόβαθρο και σοβαρή πρόθεση» ανέφερε η κα Περράκη προσθέτοντας ότι: «Ο Ν. Ψιλάκης αυτό ακριβώς πετυχαίνει, τη συμφιλίωση της μυθοπλασίας με την ιστορία. Και αυτή η βαθιά μελέτη με την οποία έχει καταπιαστεί, της παράδοσης, του λαϊκού πολιτισμού, της γαστρονομίας και της ιστορίας, τον “βγάζει στα ανοικτά” για να περιγράψει τα πάθη και τα λάθη όσων αποφασίζουν τις τύχες του κόσμου, αλλά και τα πάθη, τα λάθη και τη μοίρα των απλών ανθρώπων που δεν αποφάσισαν, αλλά αποφασίστηκαν σε αυτόν τον παράξενο κύκλο της ιστορίας».

ΣΗΜ. Οι φωτογραφίες είναι από την ιστοσελίδα του Βιβλιοπωλείου ΠΕΤΡΑΚΗ.