Άυλη πολιτιστική κληρονομιά - ένα συνέδριο

Και, βέβαια, λάθος είχαν κάνει

(αλλά τα λάθη δεν πρέπει να συνεχίζονται)

Παρά το πολύ σφιχτό πρόγραμμα και την πίεση του χρόνου η διημερίδα για την άυλη πολιτιστική κληρονομιά που οργάνωσε το Υπουργείο Πολιτισμού και η Περιφέρεια Κρήτης σε συνεργασία με την Αναπτυξιακή – Εκπαιδευτική «Πλοηγός» είχε το ενδιαφέρον της. Ακούστηκαν ιδέες και παρουσιάστηκαν πρωτοβουλίες ικανές να ανοίξουν καινούργιους δρόμους. Αρκεί το πολιτικό σύστημα με τις πλείστες όσες αδυναμίες και τις εγγενείς παθογένειές του να αφουγκραστεί – επιτέλους – τον σφυγμό της κοινωνίας και να αντιμετωπίσει με όραμα ζωτικούς τομείς του πολιτισμού που μέχρι τώρα είχε αμελήσει. Παράδειγμα ο παραδοσιακός μας πολιτισμός σε όλες τις εκφάνσεις του.

Η δική μου εισήγηση εστιάστηκε σε έναν μάλλον παραμελημένο τομέα: «Τελετουργία και διατροφή στον κύκλο του χρόνου». Έδειξα 90 φωτογραφίες και μίλησα εκτενώς για τον συμβολικό ρόλο των εθιμικών τροφίμων και τον ρόλο τους ως συνόψεις ενός ολόκληρου κόσμου που αντανακλά σε μεγάλο βαθμό την ιδιαιτερότητα του κάθε τοπικού πολιτισμού. Δεν παρέλειψα, όμως, να αναφερθώ - με τη σκληρή γλώσσα της αλήθειας - στην εμμονική στάση του ελληνικού πολιτικού συστήματος, στην αντιεπιστημονική και αντιδεοντολογική απόφαση δυο τουλάχιστον Κυβερνήσεων (2008, 2010, 2013) να επιδιώξουν την καθιέρωση ενός έξωθεν επιβεβλημένου όρου, της λεγόμενης «μεσογειακής διατροφής».

Ευχαριστώ και από εδώ τους πολυπληθείς φίλους που επικοινώνησαν μαζί μου με διάφορους τρόπους. Είναι κάτι και αυτό, μια ελπίδα που ίσως γεννιέται, μια  ελπίδα που φανερώνει ότι δεν έλειψαν από αυτόν τον τόπο ούτε η ευαισθησία ούτε η κοινή λογική.

Και αν κάτι βγήκε στο τέλος δεν είναι μονάχα η (για πρώτη φορά!) δημόσια παραδοχή κορυφαίου στελέχους του Υπουργείου Πολιτισμού που δήλωσε ότι, «ναι, κάναμε λάθος τότε», αλλά και η αναθέρμανση του σχετικού ενδιαφέροντος από πολλούς άξιους ανθρώπους. 

Ευχαριστώ και πάλι

Νίκος Ψιλάκης, Απρίλιος 2024