Η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ ΚΑΙ Η ΤΟΛΜΗ ΤΗΣ ΚΡΗΤΙΚΗΣ ΚΟΥΖΙΝΑΣ

«...Και ο πιο αδαής θα αναγνωρίσει αμέσως τον όγκο και την έκταση της έρευνας και της γνώσης. Οι συνταγές είναι ένα μεγάλο ταξίδι στο πιο αγρίως όμορφο μέρος της Ελλάδας που είχε και έχει ακόμη τα πάντα και κατάφερε να τα μαγειρέψει με μια ελευθερία και τόλμη που δύσκολα βλέπουμε σε άλλα μέρη...»

Σίγουρα είναι συναρπαστικό το ταξίδι... Ξεκινά από τη δεκαετία του 1980, τότε που ήταν όλα πιο γνήσια και ο λαϊκός πολιτισμός της Κρήτης διατηρούσε ακόμη την ικμάδα και τη αυθεντικότητά του. Για την Κρητική Διατροφή ο λόγος. Και την κουζίνα του τόπου, μια κουζίνα που δεν είναι μόνο συνταγές. Είναι και τελετουργία, εκφράζει ήθη, έθιμα, ανάγκες, εκφράζει έναν ολόκληρο κόσμο, καθώς κατάφερε να διατηρήσει μέσα στους αιώνες την ανυπόκριτη σύνδεση του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον.

Το πρώτο βιβλίο εκδόθηκε το 1995 και ήταν μια προσπάθεια ολοκληρωμένης καταγραφής του διατροφικού μας προτύπου. Ακολούθησαν νεότερες εκδόσεις με συμπληρώσεις από τη μεταγενέστερη έρευνα σε κάθε σημείο του νησιού, ακόμη και στα πιο απίθανα μέρη. Και είναι χαρά να διαπιστώνει κανείς ότι αυτή η προσπάθεια συνεχίζει να συγκινεί. Άνθρωποι που γνώρισαν τις διατροφικές συνήθειες της Κρήτης, που είδαν την κουζίνα σαν έναν καλό πρεσβευτή του λαϊκού πολιτισμού, γεύσεις που ταξίδεψαν στα πέρατα του κόσμου, μηνύματα, επιστολές, κριτικές σε ιστοσελίδες μεγάλων βιβλιοπωλείων της Ευρώπης και της Αμερικής.

Το τελευταίο που έπεσε στην αντίληψή μας είναι ένα άρθρο του κ. Μιχάλη Μιχαήλ στην ιστοσελίδα: www.lifo.gr. (https://www.lifo.gr/articles/kaloperasi/206257/pragmata-1). Μας άρεσε πολύ η επισήμανσή του για την ελευθερία και την τόλμη, βασικά χαρακτηριστικά της τοπικής μας κουζίνας, μας άρεσε και η δική του ειλικρίνεια: είπε αλήθειες όχι μόνο για την κρητική κουζίνα, μα και για τις στρεβλώσεις των λεγόμενων «νεωτερισμών» που καθημερινά μας κατακλύζουν εξοβελίζοντας όλο και κάτι από το ύφος (και το ήθος) του γαστρονομικού μας πολιτισμού. Τον ευχαριστούμε για τα καλά του λόγια.

Το άρθρο του κ. Μιχαήλ:

Ένα (ακόμα) βιβλίο μαγειρικής. Προσπάθησα πολλές φορές να βάλω ένα τέλος στη μανία μου με τα βιβλία μαγειρικής. Δήλωσα άλλες τόσες πως όσα βιβλία και να έχει ένας σπιτικός μάγειρας, πάντα στα τρία-τέσσερα που λατρεύει θα επιστρέφει, αυτά, ξέρετε, με τις πιτσιλισμένες σελίδες, την αλλοιωμένη υφή του χαρτιού από τους υδρατμούς της κουζίνας και τα σχεδόν κατεστραμμένα εξώφυλλά τους, που δείχνουν την αξία τους και τα χιλιόμετρα που έχουν γράψει. Πρώτον, δυστυχώς δεν κατάφερα να περιορίσω τη μανία μου και συνεχίζω να θέλω όλα τα καινούργια βιβλία μαγειρικής που βγαίνουν. Κι ένα απλό ξεφύλλισμα σου δείχνει τον δρόμο μερικές φορές. Δεύτερον, ανακάλυψα εντελώς τυχαία ένα από αυτά τα βιβλία μαγειρικής, που πιστεύω πως θα ενταχθεί άνετα στα τρία-τέσσερα αγαπημένα στα οποία θα επιστρέφω ξανά και ξανά.

Η Κρητική Κουζίνα του Νίκου και της Μαρίας Ψιλάκη έπεσε στα χέρια μου στο τελευταίο μου ταξίδι στα Χανιά. Πάντα σκέφτομαι ότι στο δικό μου εικονοστάσι αγίων θα ήθελα να έχω βάλει και όλους όσοι έχουν ασχοληθεί με την καταγραφή της ελληνικής κουζίνας. Αυτούς που έχουν αντισταθεί σε κάθε γαστρονομικό νεωτερισμό (εντάξει, αν γράψεις ένα βιβλίο για street food στις μέρες μας είναι πολύ πιθανό να πουλήσεις περισσότερο από το να καταγράψεις την κοζανίτικη κουζίνα, ας πούμε) και έχουν ασχοληθεί με τις συνταγές και τα υλικά του τόπου τους.

Ένα τέτοιο σπουδαίο βιβλίο είναι κατά τη γνώμη μου το συγκεκριμένο. Και ο πιο αδαής θα αναγνωρίσει αμέσως τον όγκο και την έκταση της έρευνας και της γνώσης. Οι συνταγές είναι ένα μεγάλο ταξίδι στο πιο αγρίως όμορφο μέρος της Ελλάδας που είχε και έχει ακόμη τα πάντα και κατάφερε να τα μαγειρέψει με μια ελευθερία και τόλμη που δύσκολα βλέπουμε σε άλλα μέρη. Βυθίστηκα, λοιπόν, στην κρητική κουζίνα, με τα παξιμάδια της, τα άγρια χόρτα της, τα διονυσιακά της κρέατα και τα στολισμένα της ψωμιά, διάβασα και ξαναδιάβασα τα γαμοπίλαφα, τις κρεατόπιτες, τις εκπληκτικές συνταγές για ψάρια και λαχανικά, τα κείμενα για το λάδι, το κρασί και την ιστορία της κρητικής κουζίνας. Δεν ξέρω αν θεωρείται το υπέρτατο βιβλίο για την κρητική κουζίνα, πάντως για μένα είναι ήδη το βιβλίο που θα μου κάνει παρέα στην κουζίνα τον φετινό χειμώνα (αν έρθει ποτέ). Πηγή: www.lifo.gr