ΜΑΣΚΕΣ ΒΙΚΤΩΡΙΑΝΗΣ ΕΠΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ ΤΟΥ 1900!
Κι όμως! Αυτές οι μάσκες εμφανίστηκαν (και) στην Κρήτη του 1900. Στο Ηράκλειο.
Είναι χάρτινες, δένονται με κορδέλες στο πίσω μέρος του κεφαλιού και προσαρμόζονται εύκολα σε όλα τα πρόσωπα. Καλύπτουν μονάχα το άνω μέρος του προσώπου και είναι εξαιρετικά εντυπωσιακές
Τυπώνονταν σε αγγλικά και αμερικάνικα λιθογραφεία υψηλής πιστότητας και κατασκευάζονταν με σκληρό χαρτί καλής ποιότητας. Δημοφιλείς σε κοσμικές εκδηλώσεις σε πολλές περιοχές της Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής, διέγραψαν λαμπρή πορεία στον χώρο των μεταμφιέσεων και στις δυο πλευρές του Ατλαντικού· τόσο λαμπρή που ακόμη και εφημερίδες της εποχής τις πρόσφεραν ως δώρα στους αναγνώστες τους (κυρίως στην Αμερική).
Το ερώτημα που προκύπτει τώρα είναι μάλλον απλό: Πώς έτυχε και βρέθηκαν στην Κρήτη του 1900; Απλή, όμως, είναι και η απάντηση για όποιον γνωρίζει τα ιστορικά δεδομένα της εποχής: Τις έφερναν οι Άγγλοι στρατιώτες που υπηρετούσαν στο νησί κατά την περίοδο της Κρητικής Αυτονομίας! Μια από αυτές, μάλιστα, φέρει στην πίσω πλευρά την επιγραφή: CRETE 1902.
Δεν γνωρίζω πόσο πλατιά ήταν η διάδοσή τους στον αστικό πληθυσμό του Μεγάλου Κάστρου. Οι μαρτυρίες που είχα συγκεντρώσει πριν από πολλά χρόνια (1975-1985) μιλούσαν για χρήση τους στα εγγλέζικα πάρτι τα οποία γίνονταν στην πόλη (έξω από τους στρατώνες που βρίσκονταν πάνω στα βενετσιάνικα τείχη), αλλά και σε ντόπιες αποκριάτικες διασκεδάσεις. Ύστερα από σχεδόν δυόμιση αιώνες πολλαπλών καταπιέσεων και θρησκευτικού φανατισμού που εκδηλωνόταν με ακραίους τρόπους, οι χριστιανοί του Μεγάλου Κάστρου μπορούσαν να γιορτάζουν στον δημόσιο χώρο χωρίς τον κίνδυνο να ξεσηκώνονται οι φανατικοί Τουρκοκρητικοί και να δημιουργούν επεισόδια...
Όπως είναι φυσικό οι εγγλέζικες μάσκες βικτωριανής εποχής δεν επιβίωσαν. Μερικές μόνο σώθηκαν ως ενθυμήματα ή παραπεταμένα κατάλοιπα του παρελθόντος σε καστρινές οικογένειες. Και, όπως είναι επίσης φυσικό, κάθε προσπάθεια περαιτέρω διερεύνησης είναι δύσκολη σήμερα (ή μάλλον αδύνατη, εκτός και αν βρεθούν άγνωστες γραπτές μαρτυρίες). Την ίδια εποχή, πάντως, είχαν αρχίσει να εισάγονται στα αστικά κέντρα της Κρήτης οι χάρτινες μάσκες που κατασκευάζονταν σε μεγάλες και ακμαίες βιοτεχνίες της Αθήνας.
ΝΨ
